Kira sözleşmeleri, hem kiracı hem de ev sahibi açısından büyük öneme sahiptir. Özellikle yıllık kira artış oranı, taraflar arasında en çok merak edilen ve dikkat edilmesi gereken konuların başında gelir. Türkiye’de kira artışları, yasal düzenlemelere bağlı olarak belirlenir ve bu oranlar ekonomik göstergelerle doğrudan ilişkilidir. Bu yazımızda yıllık kira artış oranının nasıl belirlendiğini, hangi kriterlerin dikkate alındığını ve hem kiracılar hem de ev sahipleri için önemli noktaları ayrıntılı bir şekilde ele alıyoruz.
Yıllık Kira Artışı Nedir?
Yıllık kira artışı, bir önceki yılın kira bedeline, yasal olarak belirlenen oranlar doğrultusunda yapılan zamdır. Türkiye’de bu oran, geçmiş yıllarda farklı göstergelere göre belirlenmiş olsa da 2022 yılından itibaren konut kiraları için belirli sınırlamalar getirilmiştir.
Kira Artış Oranı Hangi Yasal Düzenlemelere Göre Belirlenir?
Kira artış oranı, Türk Borçlar Kanunu ve TÜFE verilerine göre belirlenmektedir. 2022 yılında yürürlüğe giren geçici düzenlemeyle, konut kiralarına yapılacak artışın üst sınırı %25 olarak belirlenmiştir. Bu sınırlama, her ne kadar geçici olsa da kira artış oranlarının hesaplanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ticari kiralamalarda ise TÜFE’nin 12 aylık ortalaması dikkate alınır. Dolayısıyla kira artışı, sözleşmeye göre değişse de yasal sınırlar içinde olmak zorundadır.
TÜFE Oranı Kira Artışını Nasıl Etkiler?
TÜFE, yani Tüketici Fiyat Endeksi, yıllık kira artışlarında belirleyici ekonomik göstergelerden biridir. Özellikle ticari gayrimenkullerde kira artışı hesaplarken TÜFE’nin 12 aylık ortalaması esas alınır. TÜFE oranları, enflasyon düzeyine göre değişiklik gösterebilir. Ev sahibi ve kiracılar sözleşme yaparken artış oranını TÜFE’ye endeksli şekilde belirlemişse, yıllık zam da bu doğrultuda şekillenir. Ancak konut kiralarında %25 sınırı geçerli olduğu sürece TÜFE’ye bakılsa da bu oran aşılmamalıdır.
Kira Artışı Ne Zaman Yapılır?
Kira artışları, genellikle sözleşme yenilendiğinde yani kira süresi dolduğunda yapılır. Bir kira yılı sona erdiğinde yeni döneme girilirken kira artışı yapılabilir. Sözleşmede aksi bir durum belirtilmediyse artış tarihi sözleşme başlangıç tarihine göre hesaplanır. Bu nedenle hem kiracılar hem de ev sahipleri, sözleşme tarihlerini dikkatle takip etmelidir. Ayrıca kira artışı yapılırken karşılıklı anlaşma esastır; hukuka uygun olmalı ve tarafların rızasına dayanmalıdır.
Kiracı Hakları Nelerdir?
Kiracılar, yasa tarafından korunan birçok hakka sahiptir ve kira artışları da bu çerçevede değerlendirilir. Kiraya veren kişi, dilediği oranda artış yapamaz. Konut kiralarında %25’lik üst sınır devam ettiği sürece bu oranın üstünde bir artış talep edilmesi yasal değildir. Kiracı, yasa dışı bir artış talebiyle karşılaştığında mahkemeye başvurarak hakkını arayabilir. Ayrıca sözleşmede belirtilmemişse kiracıdan artış talep edilemez. Bu sebeple kira kontratları dikkatle hazırlanmalı ve resmi hükümlere uygun olmalıdır.
Ev Sahibi Ne Zaman Dava Açabilir?
Ev sahibi, kiracıyla anlaşamadığında yasal yollarla hakkını arayabilir. Kira artış oranı konusunda anlaşma sağlanamıyorsa ev sahibi, kira tespit davası açarak mahkeme aracılığıyla yeni kira bedelinin belirlenmesini isteyebilir. Ancak bu davalar, kira sözleşmesinin beşinci yılından sonra açılabilir. Mahkeme, emsal kiralar ve TÜFE verileri doğrultusunda adil bir kira bedeli belirler. Bu süreçte her iki taraf da mali ve hukuki durumlarını göz önünde bulundurmalıdır.
Enflasyonla Kira Artışı Arasındaki İlişki Nasıldır?
Enflasyon, kira artış oranlarını doğrudan etkileyen ekonomik bir faktördür. Yüksek enflasyon dönemlerinde, TÜFE oranlarının artmasıyla kira bedellerinde de yükselme eğilimi görülür. Ancak konut kiralarında belirlenen %25’lik üst sınır, bu artışın sınırlı kalmasına neden olur. Bu durum, ev sahipleri için dezavantaj yaratırken, kiracılar açısından koruyucu bir önlem olarak değerlendirilebilir. Enflasyonun seyri, kira artış oranlarının geleceğini de şekillendiren önemli bir göstergedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Yıllık kira artışı konusunda en çok merak edilen soruları ve yanıtlarını sizler için derledik.
Kira artışı her yıl zorunlu mudur?
Hayır, kira artışı zorunlu değildir ancak sözleşmede belirtilmişse uygulanabilir. Tarafların karşılıklı anlaşmasıyla artış yapılabilir, aksi durumda yasal sınırlar geçerli olur.
Ev sahibi kira artışını istediği oranda yapabilir mi?
Hayır, konut kiralarında %25’lik artış sınırı bulunmaktadır. Bu oran geçerli olduğu sürece daha fazla zam yapılması yasal değildir.
Ticari kiralarda artış oranı nasıl belirlenir?
Ticari gayrimenkul kiralarında artış, TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre belirlenir. Sözleşmeye bu şekilde hüküm eklenmişse orana uyulmalıdır.
Kira artışı yapılmazsa ev sahibi dava açabilir mi?
Evet, kira artışı konusunda anlaşma sağlanamazsa ev sahibi kira tespit davası açabilir. Ancak bu dava, kiracının en az 5 yıldır aynı evde oturuyor olması şartıyla açılabilir.
TÜFE oranı değişirse kira artışı da değişir mi?
Ticari kiralamalarda evet, TÜFE oranı değiştikçe artış oranı da değişebilir. Konut kiralarında ise yasal sınır aşılmadığı sürece TÜFE’ye bağlı kalınabilir.
Kira artış oranı sözleşmede yazmıyorsa ne olur?
Eğer sözleşmede artış oranı belirtilmemişse yasal sınırlamalar geçerli olur. Bu durumda ev sahibi keyfi zam yapamaz.
Kiracı, haksız kira artışına karşı ne yapabilir?
Kiracı, talep edilen artış yasal sınırları aşıyorsa bunu kabul etmek zorunda değildir. Gerekirse Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak itiraz edebilir.
Kira artışı yapılırken hangi belgeler gerekir?
Genellikle sözleşme, TÜFE verileri ve önceki kira ödeme belgeleri yeterlidir. Ancak dava açılması durumunda mahkemeye sunulacak detaylı bilgi ve belgeler önem taşır.
Yorumlar kapalı.