Göktürk Devletini Kim Kurdu?

Göktürk Devleti, Türk tarihinde önemli bir yer tutan ilk Türk adını taşıyan devlettir. Orta Asya’da büyük bir güç olarak varlık gösteren Göktürkler, askeri başarıları ve devlet teşkilatlanmalarıyla tarihe damga vurmuştur. Peki, Göktürk Devleti’ni kim kurdu ve nasıl bir süreç sonunda bağımsız bir güç haline geldi? Bu yazımızda Göktürk Devleti’nin kuruluş sürecini, kurucusunu ve dönemin önemli olaylarını detaylı bir şekilde ele alıyoruz.

Göktürk Devletini Kim Kurdu?

Göktürk Devleti, 552 yılında Bumin Kağan tarafından kurulmuştur. Çin’in baskısı altında yaşayan Aşina boyu, Bumin Kağan liderliğinde ayaklanarak bağımsızlığını kazanmış ve kendi devletini kurmuştur.

Bumin Kağan, ilk olarak Juan Juan (Avar) Devleti’ne bağlı bir demir ustası olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Ancak zamanla gücünü artırarak, 6. yüzyılın ortalarında Avarlar’a karşı ayaklanmış ve 552 yılında Göktürk Devleti’ni kurarak “İl Kağan” unvanını almıştır. Göktürk Devleti, kısa sürede geniş bir coğrafyada hâkimiyet kurarak Orta Asya’nın en güçlü devletlerinden biri haline gelmiştir.

Göktürk Devleti’nin Kuruluş Süreci

Göktürkler, bağımsızlıklarını ilan etmeden önce Avarlara (Juan Juanlar) bağlı bir topluluk olarak yaşıyordu. Ancak Bumin Kağan, Avar hükümdarına kızını istemek için elçi gönderdiğinde aşağılayıcı bir şekilde reddedildi. Bu olay, Göktürklerin isyan etmesine ve kendi devletlerini kurmalarına zemin hazırladı.

Avarlara Karşı İsyan

Bumin Kağan, Avarların zayıflığını fark ederek isyan başlattı. Çin’in de desteğini alarak Avarları mağlup etti ve 552 yılında Göktürk Devleti’ni kurdu.

Devletin İkiye Ayrılması

Bumin Kağan’ın ölümünden sonra devlet, Doğu ve Batı Göktürkler olarak ikiye ayrıldı. Doğu Göktürklerin başına Bumin Kağan’ın oğlu Kolo (Ko-lo) Kağan, Batı Göktürklerin başına ise kardeşi İstemi Yabgu geçti.

Göktürk Devleti’nin Yönetim Yapısı

Göktürk Devleti, merkeziyetçi ve güçlü bir yönetim anlayışına sahipti. Kağan, devletin en yüksek yöneticisiydi ve ona bağlı boy beyleri devletin yönetiminde yer alıyordu.

Kağanlık Sistemi

Göktürklerde kağan, Tanrı’nın yeryüzündeki temsilcisi olarak kabul edilirdi. Kağan, ülkeyi adalet ve törelere uygun şekilde yönetmekle yükümlüydü.

Boylar ve Töre

Göktürkler, boylara dayalı bir yönetim anlayışına sahipti. Devlet, çeşitli boylardan oluşuyordu ve bu boylar Töre’ye uygun şekilde yönetiliyordu.

Göktürk Devleti’nin Başarıları ve Genişleme Politikası

Göktürkler, kısa sürede büyük bir coğrafyaya yayılarak Orta Asya’nın en güçlü devletlerinden biri haline geldiler.

Çin ile İlişkiler

Göktürkler, Çin ile hem savaş hem de diplomatik ilişkiler içinde bulunmuşlardır. Zaman zaman Çin’e karşı seferler düzenleyerek askeri güçlerini göstermişlerdir.

İpek Yolu’nun Kontrolü

Göktürkler, İpek Yolu üzerinde hâkimiyet kurarak ticaretten büyük gelir elde etmişlerdir.

Göktürkler ve Orhun Yazıtları

Göktürkler, Türk tarihinin en önemli yazılı belgeleri olan Orhun Yazıtları’nı bırakmışlardır. Bu yazıtlar, Bilge Kağan, Kültigin ve Tonyukuk tarafından yazdırılmış ve Türk tarihine ışık tutmuştur.

Göktürk Devleti’nin Yıkılışı

Göktürk Devleti, Çin baskısı ve iç çekişmeler nedeniyle 630 yılında zayıflamış ve Çin egemenliği altına girmiştir. Ancak 682 yılında İlteriş Kağan önderliğinde ikinci kez bağımsızlıklarını kazanarak II. Göktürk Devleti’ni kurmuşlardır.

Göktürk Devleti’nin Kurucusu ve Türk Tarihindeki Önemi

Göktürk Devleti’nin kurucusu olan Bumin Kağan, Türk tarihinin en önemli liderlerinden biridir. Göktürkler, ilk kez Türk adını kullanan devlet olarak Türk tarihinde büyük bir öneme sahiptir.