Damga vergisi, kişiler veya kurumlar arasında düzenlenen resmi belgeler üzerinden alınan bir vergi türüdür. Türkiye’de hem gerçek hem de tüzel kişilerin imzaladığı her türlü sözleşme, taahhütname, vekâletname gibi belgeler damga vergisine tabi tutulur. Bu yazımızda damga vergisinin ne olduğunu, hangi işlemlerde alındığını ve nasıl hesaplandığını detaylı olarak ele alıyoruz.
Damga Vergisi Nedir?
Damga vergisi, resmi nitelik taşıyan belgeler üzerinden tahsil edilen bir vergi türüdür. Belge üzerindeki bedel esas alınarak ya da sabit bir tutar üzerinden hesaplanabilir.
Bu vergi türü, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Vergi; sözleşmeler, kararlar, makbuzlar gibi birçok evrak türünden alınır ve genellikle belgenin taraflarınca ödenir. Damga vergisinin oranı belgenin türüne ve içeriğine göre değişiklik gösterebilir, bu yüzden her belge için ayrı bir değerlendirme yapılması gerekir.
Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Damga vergisi hesaplanırken belgenin türü ve üzerinde belirtilen parasal değer dikkate alınır. Oranlar genellikle binde bazında belirlenir ve her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından güncellenir.
Hesaplamada kullanılan oranlar, belge türüne göre farklılık gösterir. Eğer belgeye ait bir parasal değer varsa, bu değer üzerinden belirlenen orana göre vergi tahsil edilir. Eğer belgede bir bedel belirtilmemişse, sabit tutar üzerinden hesaplama yapılır. Örneğin, kira sözleşmeleri için kira bedelinin yıllık toplamı dikkate alınırken, taahhütnameler için sabit tutar uygulanabilir.
Damga Vergisine Tabi Belgeler Nelerdir?
Damga vergisi birçok resmi belgeyi kapsar. Aşağıdaki belge türleri bu vergiye tabi tutulmaktadır:
Sözleşmeler
İki taraf arasında yapılan her türlü ticari veya bireysel sözleşme, damga vergisine tabidir.
Vekâletnameler
Noter aracılığıyla düzenlenen vekâlet belgeleri, genellikle sabit tutar üzerinden vergilendirilir.
Kira Kontratları
Kira sözleşmelerinde, yıllık kira bedeli üzerinden binde 1,89 oranında damga vergisi hesaplanır.
Teminat Mektupları
Bankalar tarafından verilen teminat mektupları, mektubun tutarı üzerinden oranlı şekilde vergilendirilir.
Damga Vergisi Oranları ve Güncel Tutarlar
Damga vergisi oranları her yıl güncellenmekte olup, belgenin içeriğine göre değişkenlik gösterir. Bu oranlar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Damga Vergisi Genel Tebliği ile belirlenir.
Bazı sözleşmelerde oranlı hesaplama yapılırken, bazı belgelerde sabit tutarlar uygulanır. Örneğin, alım-satım sözleşmeleri genellikle binde 9,48 oranında vergilendirilirken, dilekçeler gibi bazı belgeler sabit 2025 yılı için 137,20 TL gibi bir tutar üzerinden damga vergisine tabi tutulur.
Damga Vergisini Kim Öder?
Damga vergisini ödeme sorumluluğu, belgeyi imzalayan taraflara aittir. Ancak bazı durumlarda ödeme yükümlülüğü taraflardan yalnızca birine bırakılabilir.
Vergi uygulamasında, genellikle belgeyi lehine düzenleten taraf damga vergisini ödemekle yükümlü sayılır. Ancak bazı belgelerde taraflar aralarında ödeme sorumluluğunu paylaşabilir veya özel bir anlaşmayla bir taraf üstlenebilir. Kamusal işlemlerde ise çoğunlukla ilgili kurumlar vergiyi tahsil ederek devlete bildirir.
Damga Vergisi Beyanı ve Ödeme Süreci
Damga vergisinin doğru beyan edilmesi ve süresinde ödenmesi yasal yükümlülükler arasında yer alır. Aksi halde cezai yaptırımlar uygulanabilir.
Damga vergisine tabi belgelerin beyanı, genellikle belge düzenlendikten sonra takip eden ayın 23’üne kadar yapılmalıdır. Ödeme süresi ise beyanı takip eden ayın 26. günüdür. Vergi ödemesi internet vergi dairesi üzerinden ya da anlaşmalı bankalar aracılığıyla kolaylıkla yapılabilir. Ayrıca noterler ve bazı kamu kurumları da damga vergisini otomatik olarak tahsil eder.
Sıkça Sorulan Sorular
Damga vergisi hakkında merak edilen sorular, uygulamanın doğru anlaşılmasını sağlar ve olası hataların önüne geçer. İşte sıkça sorulan bazı sorular ve açıklayıcı cevapları:
Damga vergisi her belge için geçerli mi?
Hayır, yalnızca Damga Vergisi Kanunu’nda belirtilen ve resmi nitelik taşıyan belgeler için geçerlidir. Özel yazışmalar ve gayri resmi belgeler damga vergisine tabi değildir.
Kira sözleşmesi için damga vergisi ne kadar?
Kira sözleşmesinde yıllık kira bedeli üzerinden binde 1,89 oranında damga vergisi alınır. Örneğin, yıllık 120.000 TL kira için 2.268 TL vergi ödenir.
Belgeyi imzalayan birden fazla kişi varsa damga vergisi nasıl ödenir?
Vergi, belgeyi imzalayan taraflar arasında müştereken ödenebilir veya taraflar arasında yapılan anlaşmaya göre bir kişi tarafından üstlenilebilir.
Damga vergisi iade edilir mi?
Eğer düzenlenen belge geçersiz sayılır ya da işlem iptal edilirse, belirli koşullarda damga vergisi iadesi mümkündür. Bunun için vergi dairesine başvuru yapılması gerekir.
İnternetten düzenlenen belgelerde damga vergisi ödenir mi?
Evet, elektronik ortamda imzalanan ve resmi niteliği olan belgeler de damga vergisine tabidir. Beyan ve ödeme işlemleri e-Devlet veya internet vergi dairesi üzerinden yapılabilir.
Damga vergisini ödemezsem ne olur?
Süresinde ödenmeyen damga vergileri için gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası uygulanabilir. Ayrıca ilgili belge hukuken geçersiz sayılabilir.
Damga vergisi her yıl değişir mi?
Evet, oranlar ve sabit tutarlar her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yeniden belirlenerek Resmî Gazete’de yayımlanır.
Damga vergisini kimler beyan eder?
Genellikle belgeden menfaat sağlayan taraf beyan eder. Ancak sözleşmelerde taraflar arasında farklı bir ödeme sorumluluğu belirlenmişse, beyanı üstlenen kişi veya kurum bu işlemi gerçekleştirir.
Yorumlar kapalı.